De leeswereld van Amir Bachrouri
'Lezen is denken met andermans hoofd', zei Schopenhauer. Maar wat zoeken we in dat andere hoofd? Is het rust, verstrooiing, kennis? Dit is Leeswereld, een interviewreeks over de rol van lezen, over schoonheid, over taal. Deze aflevering: Amir Bachrouri, voorzitter Vlaamse Jeugdraad.
door Matthias M.R. Declercq
'We moeten er als samenleving voor zorgen dat Max Havelaar weer interessant is voor jongeren, dat ze inzien wat de impact was en is van boeken op onze maatschappij, op hoe we denken en leven.'
Dit kon een citaat geweest zijn van een minister van cultuur, een doctoraatsstudent in de letterkunde of de voorzitter van een onderwijskoepel. Is het niet. Het zijn de woorden van Amir Bachrouri (19), uitgesproken op een lawaaierig terras in Antwerpen, tussen mensen aan belendende tafeltjes die het hebben over nieuwe wintercollecties en de drukte in het kapsalon. 'Wil je weten wat een dystopie is, hoe pessimistisch een samenleving kan zijn, dan moet je toch 1984 van George Orwell kennen?'
Amir Bachrouri is voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad en student rechten aan de Universiteit Antwerpen. Hij is columnist voor Knack en de jongeman is ook een perpetuum mobile, waarbij het ene antwoord het andere aantikt en aanvult, tot er een woordwolk ontstaat die het hele terras omhult. 'Zelf had ik lange tijd moeite om de grote klassiekers te lezen', zegt Amir. 'Maar als ik Poetin wil begrijpen, lees ik toch beter ook eens Dostojevski. En als radicaal rechts blijft praten over 'omvolking', dan lees ik beter eens Soumission.'
“Zelf had ik lange tijd moeite om de grote klassiekers te lezen. Maar als ik Poetin wil begrijpen, lees ik toch beter ook eens Dostojevski. En als radicaal rechts blijft praten over 'omvolking', dan lees ik beter eens 'Soumission'.”
Onderworpen is een roman van Michel Houellebecq, waarin een prof aan de Sorbonne ziet hoe de traditionele partijen zijn uitgespeeld in de politiek en de Moslimbroederschap doorbreekt. In het verlengde daarvan ligt het onzinnige idee dat de lokale bevolking zogenaamd doelbewust wijken moet voor buitenlanders, die de boel overnemen met zeden en gebruiken die de onze niet zijn. 'Het is nonsens natuurlijk', zegt Amir. 'Er wordt zoveel over geschreven, altijd in vage bewoordingen, dus helpt zo’n roman van Houellebecq om je er tenminste iets hypothetisch te kunnen bij voorstellen. Hoe ziet zo’n 'omvolkte' wereld er dan uit: wie, wat, hoe, waar?'
GVR
'Ik heb als kind best veel gelezen. Met dank aan mijn ouders, die als migrant van Marokko naar België kwamen. Altijd hebben zij het belang van het Nederlands benadrukt, de hele opvoeding lang. Thuis lagen er weinig boeken in de Arabische taal. Ik kan zelf overigens geen Arabisch lezen. Moeder nam ons mee naar de bibliotheek. Daar ontleenden we strips van Suske en Wiske. Het was een collectieve oefening voor ons gezin: vader, moeder, zus en ik lazen samen die stripverhalen en verbeterden zo onze kennis van het Nederlands.
Al heel vroeg had ik een drang naar kennis over de wereld, een drang die ik deel met mijn moeder. Terwijl mijn zus boeken las van Dirk Bracke, ontleende ik Mein Kampf in de bib van Borgerhout, voor een schoolopdracht (lacht) Dertien was ik toen. ‘Dat is niet voor uw leeftijd’, zei de lerares. Ach, ik kon me als jongere gewoon niet vereenzelvigen met De Grote Vriendelijke Reus.
Het bezoek aan de bib, een paar jaar eerder, in het zesde leerjaar, deed me naar encyclopedieën grijpen en niet naar kinderliteratuur. Dat was en is mijn ontspanning - feiten, info - net zoals mijn moeder de wereld ook probeert te begrijpen door erover te lezen. Zij is geïnteresseerd in geopolitiek en diplomatie, leest over de grote wereldproblemen en is minder naïef dan ik. Niet dat het mij aan realiteitsbesef ontbreekt, maar ik ben een dromer, wil impact hebben en ga voortvarender te werk.
In het derde middelbaar gaf ik een presentatie over de eerste verkiezingsoverwinning van Emmanuel Macron, die tegen Marine Le Pen, wat hem president van Frankrijk maakte. Ook de verkiezing van Trump heb ik van heel nabij gevolgd. Toen las ik artikels op de websites van Le Parisien en Politico, en belandde zo bij boeken van politici. Mijn leeswereld heeft dus altijd uit heel veel non-fictie bestaan.'
“Moeder nam ons mee naar de bibliotheek. Daar ontleenden we strips van Suske en Wiske. Het was een collectieve oefening voor ons gezin: vader, moeder, zus en ik lazen samen die stripverhalen en verbeterden zo onze kennis van het Nederlands.”
Verlies
'De interesse in de samenleving deed me boeken lezen als T. van Conner Rousseau, Coming In van Sihame El Kaouakibi en Identiteit van Bart De Wever. Daar ben ik enigszins van afgestapt, hun agenda’s ken ik intussen. Wel lees ik nu boeken als Reset van Mark Elchardus.
Het land van aankomst van Paul Scheffer is het boek dat het meeste impact op mij heeft gehad. Scheffer legt uit hoe migratie een proces van verlies is. Verlies voor de migrant, die wordt opgenomen in een samenleving die helemaal anders is dan die uit zijn vaderland, en water in de wijn moet doen. Ook verlies voor de ingezetenen. Denk aan een huwelijk. De moeder van de migrant die een vorm van verlies aanvaart, als zoon of dochter trouwt met een ingezetene, wiens familie er hetzelfde over denkt. Dat is universeel en menselijk. Soms wordt migratie als ‘vies’ bestempeld, of het omgekeerde, als rozengeur en maneschijn. De waarheid ligt in het midden en dat durft Scheffer te benoemen. Hij schetst de spanning die migratie met zich meebrengt. Denk ook aan Ik ga leven van Lale Gül, de autobiografische roman waar veel over te doen is in Nederland. Daarin schrijft Gül over opgroeien in een conservatieve, Turkse gemeenschap. Ik kan me daar moeilijk mee vereenzelvigen, heb andere ervaringen, maar begrijp wel dat als je opgroeit in de wereld van de islamitische Milli Görüş-stichting en Diyanet (Turkse overheidsorgaan dat instaat voor religieuze zaken), wat uiteindelijke de lange arm is van Erdogan, het niet makkelijk te aanvaarden is dat je dochter zich finaal losmaakt en opgaat in de cultuur van de ingezetenen.'
“'Het land van aankomst' van Paul Scheffer is het boek dat het meeste impact op mij heeft gehad. Scheffer legt uit hoe migratie een proces van verlies is.”
Offensief
De muntthee van Amir Bachrouri lijdt onder het uitvoerige betoog en wordt koud. Hij kan er om lachen. De jongeman bracht een aantal boeken mee, die het allen verdienen te worden besproken, zoals De drie duifkes van Hilde Van Mieghem, Van het westelijk front geen nieuws van Erich Maria Remarque en Drarrie in de nacht van Fikry El Azzzouzi, 'maar dan kan ik het evengoed ook hebben over mijn studieboeken aan de universiteit. Dat is toch ook een vorm van lezen? Dat is ook boeiend.' Er is zoveel in het leesleven van Amir Bachrouri: de studie, de columns, de kranten, de magazines, de romans en non-fictieboeken. 'Als voorzitter van de Jeugdraad zie ik met lede ogen aan dat jongeren minder lezen. Maar laten we ook positief zijn, en benadrukken dat BookTok populair is, en daardoor ook young adult. Als we nu ook nog het belang van Max Havelaar kunnen benadrukken, dan zijn we helemaal op de goede weg. Toch?'
Deel dit artikel: