Traject gestart in drie bibliotheken voor baby’s en peuters die meertalig opgroeien
In drie openbare bibliotheken is een langlopend traject gestart om de dienstverlening van de bib nog beter af te stemmen op ouders met jonge kinderen die meertalig opgroeien. Het traject kadert in een grootschalig onderzoek met verschillende universiteiten en partners.
Openbare bibliotheken kunnen als laagdrempelige en inclusieve culturele voorzieningen optreden als een expert in een lokaal leesbevorderingsnetwerk. Hiervoor moet een bibliotheek inspelen op heel wat maatschappelijke uitdagingen. Eén van die uitdagingen is de stimulans van vroege geletterdheid bij baby’s en peuters die opgroeien in een meertalige context. Bibmedewerkers krijgen vaak vragen van meertalige gezinnen rond de opvoeding en taalontwikkeling van hun jonge kind.
Pro-M
Om bibliotheken hierin te ondersteunen is Iedereen Leest ingestapt in Pro-M, een onderzoek van KU Leuven, UGent en VUB naar meertaligheid in de vroege kinderjaren. Iedereen Leest heeft binnen dit onderzoek een begeleidingstraject voor bibliotheken en hun medewerkers opgezet rond meertaligheid, ouderbetrokkenheid en diversiteit in het boekenaanbod. Dit traject vertrekt van het bestaande aanbod en praktijken van de deelnemende bibs en wil bruikbare methodieken en praktijkvoorbeelden ontwikkelen. Kind en Gezin en VBJK zullen gelijkaardige trajecten uitzetten voor consultatiebureaus en kinderopvang.
Met dit traject speelt Iedereen Leest in op een actuele nood bij bibliotheken: uit een bevraging van Iedereen Leest bij openbare bibliotheken over leesbevordering (waar acht op de tien bibs aan deelnam), gaf 61% van de bibmedewerkers aan dat ze langlopende vormingstrajecten nodig hebben. Thema’s als ouderbetrokkenheid, kansarmoede, praten over boeken, meertaligheid, leesplezier en diversiteit in het boekenaanbod blijken urgent te zijn voor bibliotheken.
Van experimenten naar praktijkinzichten
Voor de begeleidingstrajecten werden Oostende, Heusden-Zolder en Antwerpen Kielpark – een stad, gemeente en stadswijk – als pilootbibliotheken geselecteerd. Dit zijn bibliotheken waar het Boekstart-programma loopt en er al een lokale samenwerking is tussen de bib, een consultatiebureau en de kinderopvang. In elke bib is het hele team betrokken bij dit traject: niet alleen de educatieve of publieksmedewerkers maar ook mensen van het onthaal of collectieverantwoordelijken.
Tot welk resultaat of product het tweejarig traject zal leiden, werd bewust niet ingevuld op voorhand. Tijdens het traject worden voornamelijk heel wat ideeën – die inspelen op lokale noden – getest in de praktijk, om al snel te zien wat werkt en wat niet werkt. Vanuit dit experiment zullen er verschillende resultaten en producten ontstaan, die de bibliotheeksector kennis en praktijkinzichten zullen brengen om hun dienstverlening te optimaliseren naar baby’s en peuters die meertalig opgroeien.
Testcases die werken, gaat Iedereen Leest online delen met de bibliotheeksector. Dit kan van alles zijn: een vorming rond meertaligheid, een instrument dat in de reguliere werking kan worden ingezet, uitbreiding van de meertalige collectie voor 0 tot 3 jaar, een ingreep in het gebouw (een baby- of peuterhoek met meertalig aanbod), de signalisatie of de communicatie, een methodiek voor het opzetten van een buurtwerking rond meertalig opgroeien, tips voor nog betere samenwerking met het consultatiebureau en de kinderopvang … Er zijn geen grenzen aan creativiteit en innovatie.
Kick-off
De drie bibliotheken startten met een brainstorm, waarbij ze nagingen wat de bib al ondernam voor baby’s en peuters die meertalig opgroeien – zowel binnen de bibliotheekwerking als in samenwerking met lokale partners – en tegen welke drempels ze aanlopen. Na deze ‘veldtekening’ stond ze stil bij de demografische, sociaaleconomische en geografische uitdagingen die hun stad of gemeente heeft. En – niet onbelangrijk – de groepen die ze niet of zeer moeilijk kunnen bereiken. Die lokale noden en behoeften vormden een belangrijke toetssteen bij de ideeën die de bibs op het einde van de workshop opsomden. Er kwamen heel wat zaken naar boven die verder werken op hun bestaande aanbod of activiteiten, maar ook zeer interessante nieuwe innovatieve ideeën.
Die ideeën uit Oostende, Antwerpen Kielpark en Heusden-Zolder zal Iedereen Leest nu verder uitwerken, om in een volgende stap te beslissen welke acties er prioritair zijn, wat haalbaar is en wat de bib op lange termijn wil ontwikkelen. Met die prioriteiten gaan de bibs en Iedereen Leest begin 2020 echt aan de slag. Daarbij zal de samenwerking met het consultatiebureau of Huis van het Kind en de kinderopvang een cruciale factor spelen. Want de bibliotheek kan een verbindende rol spelen om een toegankelijke, inspirerende voorziening te zijn voor ouders met jonge kinderen en hun thuistaal. Op die manier bouwt de bib mee aan een inclusief leesklimaat en een geletterde samenleving.
Lees ook
Deel dit artikel: