Veel voorleesvrijwilligers actief in openbare bibliotheken

Van 18 tot 26 november 2023 is het opnieuw Voorleesweek. De campagne staat dit jaar in het teken van voorleesbuddy’s. Zij maken immers het verschil: ze helpen van kinderen lezers te maken, of laten volwassenen die niet meer zelf kunnen lezen van verhalen genieten. Iedereen heeft een voorleesbuddy nodig, en iedereen kan een voorleesbuddy zijn. Naar aanloop van de campagne nam Iedereen Leest een bevraging af bij openbare bibliotheken over hun vrijwilligerswerking. Meer dan 70 bibliotheken reageerden. De resultaten geven een goed zicht op de reikwijdte van de voorleesvrijwilligerscommunity in Vlaanderen en Brussel.

Een groot engagement

Bijna alle bibliotheken die input gaven, hebben een poule vrijwilligers. In kleinere gemeentes is de vrijwilligersgroep eerder beperkt, variërend van minder dan 10 tot 25 personen. Steden weten al snel tussen de 25 en 50 vrijwilligers aan te spreken. Enkele bibs mogen zich zelfs gelukkig prijzen met een vrijwilligerspoule van meer dan 50 personen.

(De tekst gaat verder onder de afbeelding.)

Bibliotheken zetten veel kanalen in om vrijwilligers te werven. Naast flyers en digitale communicatie spreken ze mensen persoonlijk aan. Zo’n 50% plaatst vacatures voor vrijwilligers ook op platformen zoals Vrijwilligerswerk.be of Give a Day. In alle bibs kunnen vrijwilligers zich engageren als voorlezer, bij de helft van de bibs ook als begeleider van een Leesjury-groep. 1 op 3 bibliotheken zet vrijwilligers ook in als begeleider van een samenleesgroep.

Hoe groter de groep vrijwilligers, hoe meer opvolging de bibliotheek moet voorzien. Iets minder dan de helft van de bibs stelt een vrijwilligerscoördinator aan. Het grote merendeel organiseert ook bijeenkomsten zoals een receptie, lezing of verwenmoment om het groepsgevoel onder de vrijwilligers te versterken. Bibliotheken vinden dan ook dat hun vrijwilligers erg geëngageerd zijn.

De gepensioneerde leerkracht

Op de vraag welk profiel de voorleesvrijwilliger in de bibliotheek heeft, kwamen vaak de antwoorden ‘gepensioneerd’ of ‘leerkracht’ – al dan niet in combinatie – terug. Sommige bibs kunnen ook beroep doen op studenten, ouders, kinderbegeleiders of meertalige voorlezers.

De meest populaire groep om aan voor te lezen blijken kleuters te zijn (88%), gevolgd door kinderen tot 8 jaar (86%). Bij ongeveer 1 op 3 bibliotheken lezen de vrijwilligers ook voor aan baby’s en peuters of aan kinderen tussen 8 en 12 jaar. Naast Nederlandstalige zijn er in bibliotheken ook heel wat meertalige voorleesvrijwilligers, die voorleesmoment in verschillende talen kunnen doen: Frans, Arabisch, Turks, Spaans, Engels, Roemeens, Berbers …

Ongeveer 18% van de bibliotheken stuurt hun voorleesvrijwilligers ook uit. Zij brengen het voorleesplezier binnen in scholen, woonzorgcentra, Huizen van het Kind of kinderopvanginitiatieven.

Tips, tips, tips

Vrijwilligers moeten niet enkel opgevolgd, maar ook geïnspireerd worden in hun taak als voorlezer. Meer dan 80% van de bibliotheken organiseert dan ook een vorming of workshop rond voorlezen voor hun vrijwilligers. Verder krijgen vrijwilligers ondersteuning in de vorm van boekentips, tips over hoe voor te lezen uit prentenboeken, tips over interactief voorlezen, tips over het stemgebruik tijdens het voorlezen, en ten slotte informatie over de voordelen van voorlezen.

Die tips zijn zeer welkom, want de meeste voorleesvrijwilligers zijn vragende partij voor meer boeken- en voorleestips. Iedereen Leest stelde daarom een digitaal starterspakket samen met tips en tricks over voorlezen voor verschillende doelgroepen. Wie zich aanmeldt als voorleesbuddy op de website van Voorleesweek, krijgt toegang tot dat digitaal pakket. Op die manier kunnen we de bestaande poule van vrijwilligers ook inhoudelijk wat meer ondersteunen en worden ook potentiële vrijwilligers aangemoedigd om voor te lezen. Tijdens de Voorleesweek, maar natuurlijk ook het hele jaar door.