De leeswereld van Hans Bourlon

'Lezen is denken met andermans hoofd’, zei Schopenhauer. Maar wat zoeken we in dat andere hoofd? Is het rust, verstrooiing, kennis? Dit is Leeswereld, een interviewreeks over de rol van lezen, over schoonheid, over taal. Deze aflevering: Hans Bourlon, ondernemer.

door Matthias M.R. Declercq
© Michiel Devijver | Iedereen Leest

'Mijn leeswereld bestaat in hoofdzaak uit non-fictie die nauw aansluit op de realiteit', zegt Hans Bourlon. 'Voor fictie heb ik minder tijd, mijn aandacht is te versnipperd om me langere tijd op een dikke roman te kunnen concentreren. Maar ik blijf wel aan de lopende band boeken kopen, ook romans, zo heb ik me de hele Russische bibliotheek van uitgeverij Van Oorschot aangeschaft, dik twee meter aan boeken. Voor later, als ik op pensioen ben (lacht). Ik lees nu vooral kranten en tijdschriften, zoals The Economist en De Groene Amsterdammer, maar ook boeken. Anti-Fame van 'Auteur 404' is wat ik lees, een BN'er (Bekende Nederlander) die anoniem wenst te blijven en dieper ingaat op de psychologie van bekendheid. In de business waarin ik actief ben kan het geen kwaad die psychologie beter te begrijpen.'

Mappen

Die business, dat is familie-entertainment. Hans Bourlon richtte in 1996 Studio 100 op, samen met Gert Verhulst en Danny Verbiest. Wat begon met tv-producties als Samson & Gert en Kabouter Plop groeide uit tot een mogul die met pretparken, zaalshows, films en muziek de amusementsindustrie in de Lage Landen domineert. Bourlon schreef mee aan een resem tv-series van Studio 100 en hij schreef ook twee boeken, die zijn job overstijgen: De blik van Bourlon (een bundeling columns) en De tijdreiziger, een boek dat in 2019 verscheen, waarin hij op basis van wetenschap en technologie een mogelijk toekomstbeeld schetst.

'De tijdreiziger is het product van jarenlang verzamelen', zegt Bourlon. 'Als ik ergens een interessant artikel lees, dan scheur ik dat uit en steek dat in mappen. Dat is vrij autistisch gedrag, dat weet ik (lacht). Je kan mijn interesses perfect distilleren uit die mappen. Zo is er een mapje'’doping'. Ik houd van wielrennen, maar nog veel meer van de grijze zone: wat is doping? Wanneer spreek je over fraude? Wanneer is iemand een misdadiger? Na verloop van tijd werd het mapje 'toekomst' steeds dikker en puurde ik daar een boek uit: De tijdreiziger.'

Balpen

“Wie wij zijn, waar we vandaan komen en waar we naartoe gaan, dat boeit mij.”

'Wie wij zijn, waar we vandaan komen en waar we naartoe gaan, dat boeit mij. Ik heb me ooit gewaagd aan een studie filosofie, toen ik achttien was, maar de ontnuchtering was groot. We begonnen met vier studenten en tegen Pasen schoot ik als enige over. Ik ervoer de filosofie als een soort wiskunde, zeker toen ik de godsbewijzen van Thomas van Aquino uit het hoofd diende te leren. Dat sloeg nergens op. Het voelde aan alsof er aan de toog op café interessanter dingen werden gezegd dan die zware, wiskundige filosofie. Maar mijn interesse in ons menszijn bleef behouden, ook na die studie. Daarom dus het mapje 'toekomst', en mijn liefde voor boeken als Sapiens van Yuval Noah Harari, en het werk van Alain de Botton. Landt hier een alien, en vraagt die zich af waar die is beland, geef hem dan Sapiens en alles wordt 'm duidelijk. Dat soort boeken, de filosofie light, schrijf ik helemaal vol met een stylo. Ik onderlijn, zet sterretjes, pen mijn eigen gedachten neer en kan na afloop zeggen dat ik er in 'gewerkt' heb. Klap ik zo’n boek tien jaar later weer open, dan kan ik mijn gedachten van toentertijd zo weer oppakken.'

Ongetrouwde nonkels

© Michiel Devijver | Iedereen Leest

'Boeken speelden altijd al een belangrijke rol in mijn leven. Ik ben opgegroeid in Baardegem, een dorp nabij Aalst, liep school bij de jezuïeten, en was als kind een vroegrijpe lezer. Het aanbod was ook groot. Er woonde heel veel familie bij ons in de straat, nonkels, tantes, grootouders, en zeker bij mijn grootvader, die schilder was, trof ik een grote collectie boeken. Veel boeken van het Davidsfonds, waarbij je de bladeren nog met een priem van elkaar moest scheiden. Bij mijn grootvader vond ik ook veel Russische literatuur. Ik ging heel snel van Jommeke naar Stijn Streuvels naar Fjodor Dostojevski en Ivan Toergenjev, en kon urenlang geconcentreerd lezen, hoe dik het boek ook was. De Russen raakten me diep. Die verhalen reflecteerden het dorp waarin ik opgroeide. Alle opgekropte zielenroerselen van de personages, de vetes en de traditie, zag ik terug in Baardegem. Aan de hand van mijn grootmoeder bezocht ik families, en ik herkende de ongetrouwde nonkels, de pastoors, de gefortuneerden, enz. De sfeer uit de Russische literatuur, de diepgang van leven en dood, leerde me evenveel als het leven zelf. Hetzelfde met de Brönte-zussen, die maakte mij wegwijs in het leven. Lezen in die lange, lege maand augustus, zo herinner ik me de zomer. In juli keek ik met mijn grootvader naar de Ronde van Frankrijk, maar eens die was gepasseerd, greep ik naar boeken.'

“Lezen in die lange, lege maand augustus, zo herinner ik me de zomer. In juli keek ik met mijn grootvader naar de Ronde van Frankrijk, maar eens die was gepasseerd, greep ik naar boeken.”

Dinosaurussen

'Nu ik kan terugblikken op mijn jeugd, besef ik het enorme belang van goed onderwijs. Er is niemand die me bij de jezuïeten aanmoedigde om ondernemer te worden. Ik kreeg er in het Grieks-Latijn ook geen lessen economie of boekhouding. Meer nog, ik hield er een angst voor cijfers aan over. Maar ik leerde er wél begrijpend lezen, denken en abstraheren. Taalbegrip en -beheersing zijn zo enorm belangrijk. Lezen vormt je, het maakt je rijker, leert je beter aanvoelen hoe de wereld draait.'

“Taalbegrip en -beheersing zijn zo enorm belangrijk. Lezen vormt je, het maakt je rijker, leert je beter aanvoelen hoe de wereld draait.”

'Een aantal jaar geleden werd ik peter van een Somalische vluchteling. Een schat van een kerel. Hij kwam hier aan en sprak natuurlijk geen woord Nederlands. In Somalië stuurden zijn ouders hem twee jaar naar een islamschool. Veel meer dan de Koran kende de jongen niet toen hij in België arriveerde. Ik vind dat misdadig. Zijn Nederlands wordt alsmaar beter. In het begin reikte ik hem strips aan, en kranten, en ik probeer nu ook zijn kennis te vergroten. Al is dat erg moeilijk. Nu kent hij K3 wel, maar van The Beatles heeft hij nog nooit gehoord. Hij las in het begin ook over dinosaurussen en dacht dat die nog leefden. Ook sterren en planeten kende hij niet. Dat bedoel ik met abstraheren: een goed taalbegrip leidt ook tot het goed kunnen inschatten van bijvoorbeeld afstand en tijd. Zoals de tijd dat de dino's leefden, en de afstand tot de maan. Maar van iemand die alleen is opgevoed met de Koran kun je niet verwachten dat het taalbegrip plots de hele wereld blootlegt. Het niveau van de perfectie is ook moeilijk te bereiken. Nederlands spreken is één ding, lezen ook, maar de laatste twintig procent van de taalverwerving is de moeilijkste, de meest complexe ook. Het is dat laatste stuk dat bepalend is en iemands kansen vergroot, of verkleint. Ik kan er niet genoeg op hameren: taalbegrip en onderwijs zijn met elkaar verbonden, en zijn van ongekend groot belang.'



Deel dit artikel:

Mis niets van Iedereen Leest